HIMNO A AFRODITA
| Texto Grego |
Análise de formas eólicas |
Tradución |
| ποικιλόθρον’ ἀθανάτ Ἀφρόδιτα, παῖ Δίος δολόπλοκε, λίσσομαί σε, μή μ’ ἄσαισι μηδ’ ὀνίαισι δάμνα, πότνια, θῦμον, |
|
Inmortal Afrodita de trono multicolor, filla de Zeus, tecelá de intrigas, prégoche, non me dobregues con padecementos nin angurias, señora,o meu corazón, |
| ἀλλὰ τυίδ’ ἔλθ’, αἴ ποτα κἀτέρωτα τὰς ἔμας αὔδας ἀίοισα πήλοι ἔκλυες, πάτρος δὲ δόμον λίποισα χρύσιον ἦλθες |
|
senón ven aquí, se algunha vez e noutro lugar, sentindo os meus berros de lonxe, escoitáchesme, e, tras deixar a áurea morada do teu pai, viñeches, |
| ἄρμ’ ὐπασδεύξαισα· κάλοι δέ σ’ ἆγον ὤκεες στροῦθοι περὶ γᾶς μελαίνας πύκνα δίννεντες πτέρ’ ἀπ’ ὠράνωἴθε- ρος διὰ μέσσω· |
|
ao atrelar o carro. Fermosos pardais veloces levábante ao redor da sombría terra dende o resplandecente ceo polo medio do aire; |
| αἶψα δ’ ἐξίκοντο· σὺ δ’, ὦ μάκαιρα, μειδιαίσαισ’ ἀθανάτωι προσώπωι ἤρε’ ὄττι δηὖτε πέπονθα κὤττι δηὖτε κάλημμι |
|
e rapidamente chegaron; e ti, oh venturosa, sorrindo coa faciana inmortal, preguntaches qué teño padecido de novo agora e por que unha vez máis agora te chamo |
| κὤττι μοι μάλιστα θέλω γένεσθαι μαινόλαι θύμωι· τίνα δηὖτε πείθω ἄψ σ’ ἄγην ἐς σὰν φιλότατα; τίς σ’, ὦ Ψά]πφ’, ἀδικήει; |
|
e qué quero que me aconteza no meu atoleirado corazón. A quen debo inducir novamente para que te devolva ao teu amor? Quen, Safo, te maltrata? |
| καὶ γὰρ αἰ φεύγει, ταχέως διώξει, αἰ δὲ δῶρα μὴ δέκετ’, ἀλλὰ δώσει, αἰ δὲ μὴ φίλει, ταχέως φιλήσει κωὐκ ἐθέλοισα. |
|
E ademais se foxe, rapidamente te perseguirá, se non acepta regalos, a pesar dela os aceptará, se non te ama, pronto te amará, aínda que non queira. |
| ἔλθε μοι καὶ νῦν, χαλέπαν δὲ λῦσον ἐκ μερίμναν, ὄσσα δέ μοι τέλεσσαι θῦμος ἰμέρρει, τέλεσον, σὺ δ’ αὔτα σύμμαχος ἔσσο.αἴ |
|
Acude a min tamén agora, saca fóra de min a penosa aflición, o que o meu corazón desexa cumprir, cumpre, e ti mesma sé a miña aliada. |
| Algunhas características do dialecto eólico de Lesbos: |
|
| Estrofa Sáfica O nome venlle dado por Safo, aínda que se lle atribúe a Alceo a invención desta estrofa. Agora ben, o uso que fixo a poeta desta estrofa e a fama que obtivo fixeron que este estrofa fose denominada co seu nome. Tal foi o reconocemente que acadou Safo que incluso Platón a contaba como a décima musa . Ámbolos dous poetas naceron na illa Lesbos e o seu acme foi ao redor do 600 a. C. polo que as súas composicións poéticas están escritas en dialecto lesbio. Orixinalmente a estrofa sáfica estaba composta de tres versos: a estrutura é de dous versos hendecasílabos e un terceiro verso que comeza do mesmo xeito e continúa con cinco sílabas adicionais, un troqueo, troqueo, dáctilo, troqueo, troqueo e unha liña final de dáctilo máis troqueo. Isto último pasou a ser un cuarto verso da estrofa na antigüidade e edicións modernas, conocido como adónico ou adoneo. |
|
– ∪ – x – ∪ ∪ – ∪ – x – ∪ – x – ∪ ∪ – ∪ – x – ∪ – x – ∪ ∪ – ∪ – x – ∪ ∪ – – |
| Ποιˉκι˘λόˉθρο˘ν’ ἀˉθα˘νά˘τ’ Ἀˉφρό˘διˉταˉ, – ∪ – x – ∪ ∪ – ∪ – x
παῖˉ Δί˘οˉς δο˘λόˉπλο˘κε˘, λίˉσσο˘μαίˉ σε˘, – ∪ – x – ∪ ∪ – ∪ – x μήˉ μ’ ἄ˘σαιˉσι˘ μηˉδ’ ὀ˘νί˘αιˉσι˘ δάˉμναˉ, – ∪ – x – ∪ ∪ – ∪ – x πόˉτνι˘α˘, θῦˉμοˉν, – ∪ ∪ – – |
A muller ascende á categoría de suxeito. o verso sáfico (curto, inquedo, confuso, irregular) repele o verso homérico longo e sereno. Safo inventa a muller combativa, reflexiva, apaixonada, erótica. A loita xa non ocorre no campo de batalla, onde brillan as virtudes masculinas; agora lóitase no corazón.
É unha composición que vai a cabalo entre o himno e a oración, ambos xéneros xa cultivados por Homero. A súa estrutura básica é o da oración que xa empregan os protagonistas dos poemas homéricos: invocación, loanza e petición final. A súa principal novidade consiste no desenvolvemento dun proceso interno do autor, da situación de abandono que afirma que a deusa Afrodita, á que se sabe que se rendeu unha gran devoción, resolve co seu poder. A palabra clave desta súplica é ἔλθειν que aparece insistentemente, de diversas formas, nos versos 5 ἔλθʼ , ἦλθες e ἔλθε.
O atractivo á deusa está embelecido por un adxectivo poboado, no que menciónanse varios aspectos de Afrodita. Con ποικιλόθρον alude ao seu aspecto físico, ἀθάντα menciona a súa natureza divina, con παῖ Δίος ponlle o nome ao seu pai Zeus e con δολόπλοκε describe as súas artes.
Máis adiante descríbese unha experiencia psicolóxica pasada, na que xa estaba a deusa axudou a poetisa noutra ocasión. Ao final da parte central lemos que a súa dor consiste no desexo dunha persoa. O xénero feminino de εθέλοισα ofrécenos o información sobre o obxecto deste desexo: É unha muller, posiblemente unha das súas alumnas, e a ambigüidade de xénero do pronome τίνα, que serve tanto para masculino en canto ao feminino, non axuda a confirmar ou contradicir esta teoría. Non estamos ante un caso de paixón amorosa, senón de ir e vir constantemente alumnos da casa de Safo, unha situación que provoca unha enorme nostalxia na educadora quen os ve pasar e marchar.
O final desta frase reflicte unha evolución interior baseada nas palabras sinónimos que fan referencia ao comezo do poema. Alí, o θυμός de Safo víase ameazado polo degoro (ἄσαισι, ἀνίαισι) de estar xunto á súa alumna. Por iso pide a liberación, (λύσον) das súas penas, coma se fosen cadeas. Por último e para pechar esta súplica, despois de darlle unha orde moi concreta (τέλεσον) chama á deusa “compañeira de loita” (σύμμαχος ), un claro sinal de que ambas as dúas traballan no mesmo ámbito.
Ningún poema de Safo adoita rematar na desesperación. A orixinalidade deste reside no feito de ter presentado o espiritual dun xeito real e concreto. Safo Debeu ser unha muller de gran sensibilidade, apegada non ao particular nin ao ocasional, senón a esa tenra bondade da mocidade distinguida que pasaba continuamente pola súa casa, á intimidade da amizade, moito máis rica e sensible entre mulleres que entre homes.